در دنیای امروزی نیاز به برق با یک روند صعودی مواجه بوده، از این رو باید با استفاده از روش های هوشمند در مصرف آن صرفه جویی کنیم. برای مقابله با این موضوع دستگاه های کنترل برق نصب می شوند تا بر جریان برق نظارت داشته باشند. وظیفه کمپکت در تابلو برق موضوعی است که در این مقاله از تهران اشنایدر به آن می پردازیم تا با آن بیش تر آشنا شوید. برای مشاهده ی سایر محصولات کلید اتوماتیک کمپکت اشنایدر روی لینک کلیک کنید.
کلید اتوماتیک کمپکت چیست و به چند دسته تقسیم می شود؟
در ابتدای مقاله وظیفه کمپکت در تابلو برق بهتر است با کلید اتوماتیک کمپکت آشنایی پیدا کنید و پس از آن به سراغ بیان وظیفه کمپکت در تابلو برق می رویم. کلید اتوماتیک کمپکت دارای نام اختصاصی MCCB بوده که این نام از عبارت Molded Case Circuit Breaker گرفته شده و در اصل یک نوع بریکر است که قابلیت قطع زیر بار را دارد.
کلید های اتوماتیک کمپکت در ابتدا در ابعاد و اندازه های بزرگتری ساخته می شدند و علت نامگذاری این بریکر ها به کلید اتوماتیک کمپکت، فشرده شدن و کوچک شدن آن ها بوده است. از آن جایی که این کلید ها قابل قطع زیر بار هستند، پس این توانایی را دارند در حالتی که برق شبکه وصل است، مدار را قطع کند.
همین ویژگی یک مزیت بزرگ در مدارات فشار متوسط و قوی به حساب می آید، چرا که تعداد بسیار زیادی از کلید ها جدا ساز بوده و این توانایی را ندارند که مدار را تحت بار قطع کنند.
حالا به شما پیشنهاد می کنیم که مقاله ی تفاوت کلید حرارتی با کلید کامپکت را نیز مطالعه نمایید.
دسته بندی کلید اتوماتیک کمپکت
پس از معرفی کلید های اتوماتیک کمپکت در ادامه مقاله وظیفه کمپکت در تابلو برق لازم است که بیان کنیم این کلید ها با توجه به انواع تریپ به شش دسته، تقسیم بندی می شوند:
- نوع B: کاربرد این نوع برای مصارف خانگی همچون بار های روشنایی، بار مقاومتی و … است و زمانی که جریان خطا به سه تا پنج برابر جریان بار کامل برسد، کار می کند. اما زمان عملکرد این دسته از کلید اتوماتیک کمپکت از 4 صدم ثانیه تا 15 ثانیه است.
- نوع C: کاربرد بریکر نوع C به صورت کاملا اختصاصی برای بارهای القایی همچون ماشین های جوشکاری، ترانسفورماتور ها و … است که دارای دامنه عملکرد 5 تا 8 برابر جریان بار کامل و تاخیر زمانی 4 صدم ثانیه تا 5 ثانیه است.
- نوع D: کاربرد این نوع از MCCB برای جریان بالای راه اندازی همچون پمپ ها، بالابر ها، موتور ها و … است.
- نوع K: این نوع از کلید ها بهترین محافظ برای فیدر ها به حساب می آیند و هنگامی که جریان بین 8 تا 10 برابر جریان بار کامل باشد، عمل می کنند.
- نوع Z: کلید کامپکت نوع Z بسیار حساس بوده و برای بار های الکترونیکی مناسب است، چرا که به تریپ سریع در آن ها نیاز است.
علامت ها و پارامتر های مهم در کلید کمپکت کدامند؟
حال نوبت به معرفی علامت ها و پارامتر های مهم این کلید در مقاله وظیفه کمپکت در تابلو برق رسیده است.
- جریان قاب نامی Inm: این پارامتر در واقع حداکثر جریان مجاز عبوری از کلید کمپکت بوده در حالی که کلید در ناحیه پایدار فعالیت کند.
- جریان نامی In: دامنه عملکرید تریپ بریکر
- ولتاژ نامی Ue: ولتاژ عملکردی بریکر
- ولتاژ ایزولاسیون نامی Ui: حداکثر دامنه ولتژ مجاز بریکر
- ولتاژ نامی تاب آوری در برابر ضربه Uimp: ولتاژ ضربه ای کلید کمپکت
- ظرفیت قطع اتصال کوتاه Ics: این پارامتر حداکثر مقدار جریان اتصال کوتاهی است که بریکر می تواند در آن مدار را قطع کند بدون این که به آن صدمه یا آسیبی برسد.
- ظرفیت قطع نهایی اتصال کوتاه Icu: پارامتر قطع نهایی اتصال کوتاه بیان کننده حداکثر مقدار جریان اتصال کوتاهی است که در آن کلید برق می تواند مدار را قطع کند اما با آسیب فیزیکی که ممکن است به آن وارد شود.
ساختمان تشکیل دهنده کلید کمپکت چگونه طراحی شده است؟
در ادامه مقاله وظیفه کمپکت در تابلو برق به بررسی ساختمان تشکیل دهنده این کلید می پردازیم که متشکل از بخش های مختلف بوده:
بدنه یا قاب کلید
بدنه یا قاب کلید که اجزای مختلف کلید را در بر می گیرد، از یک محفظه عایق تشکیل شده و مشخصاتی همچون پلاک اطلاعات یا Name Plate و سایر اطلاعات دیگر کلید به روی آن درج شده است.
-
کنتاکت های کلید
کنتاکت ها در واقع اجزا و قطعاتی از کلید بوده که عمل قطع و وصل جریان در مدار را با باز و بسته شدن خود انجام می دهند.
-
جرقه گیر
به محض این که کنتاکت ها از هم جدا می شوند، اختلاف پتانسیل بین آن ها باعث می شود که هوای اطرافشان یونیزه شود و این هوای یونیزه شده برای یک بازه زمانی مسیر جهت دار مناسبی را ایجاد می کند تا جریان از آن عبور کند. در نهایت این جریان ایجاد شده باعث می شود که بین کنتاکت ها جرقه تولید و ایجاد شود که این شرایط تا زمانی که بین کنتاکت ها فاصله کافی ایجاد شود، همچنان ادامه دارد.
حال اگر به هر دلیلی جرقه ایجاد شده برای مدت زمان زیادی خاموش نشده و همچنان باقی بماند، حرارت زیادی تولید کرده که می تواند به کنتاکت ها آسیب رسانده و آن ها را بسوزاند. بنابر این همان طور که احتمالا متوجه شده اید این جرقه ها باید در کوتاه ترین زمان ممکن خاموش شوند که برای این کار از جرقه گیر استفاده می شود. جرقه گیر ها متشکل از چند صفحه U شکل بوده که اطراف کنتاکت قرار گرفته اند و شرایطی را ایجاد می کنند تا جرقه ها به جرقه های کوچک تر تبدیل شده و سرعت خاموش شدن آن ها را نیز بیشتر می کند.
-
مکانیزم قطع و وصل کننده کلید
این مکانیزم همان طور که از نامش مشخص است، وظیفه قطع و وصل کردن کلید را به عهده داشته و هنگامی که کلید را از حالت قطع به حالت وصل می بریم، فنر با نیرویی که به اهرم های مکانیزم اعمال می کند سبب می شود که کنتاکت ها بسته شوند. هنگام قطع کلید نیز فرآیندی عکس این رخ داده و نیروی ذخیره شده جهت اعمال فشار به روی بازوی عمل کننده به کار گرفته می شود تا کنتاکت ها باز شوند.
-
واحد تریپ
در این بخش از مقاله وظیفه کمپکت در تابلو برق می توان گفت واحد تریپ بخش هوشمند کلید بوده که به صورت دستی و یا اتوماتیک دستور می دهد که کلید تریپ یا قطع شود. این قسمت از کلید متشکل از مجموعه ای از رله های مختلف همچون رله های حرارتی یا الکترومغناطیسی بوده که از آن ها جهت تشخیص خطا استفاده می کند و با واحد قطع و وصل در ارتباط است.
اگر میخواهید راجع به نحوه ی کار کلید کامپکت بیشتر بدانید، سری به مقاله ی نحوه کار کلید اتوماتیک به چه صورت است؟ نیز بزنید.
کلید کمپکت در تابلو برق چه وظایفی را ایفا می کند؟
اما در رابطه با وظیفه کمپکت در تابلو برق می توان گفت که این کلید ها دارای وظایف محافظت در برابر اضافه بار، حفاظت از خطای الکتریکی و روشن و خاموش کردن مدار ها هستند. این کلید ها یک نوع بریکر قابل قطع زیر بار بوده که جهت حفاظت از اضافه بار و اتصال کوتاه در سیستم روشنایی و موتور ها به کار می رود.
به عبارت دیگر در رابطه با وظیفه کمپکت در تابلو برق می توان گفت که این کلید ها جهت حفاظت و قطع کردن مدار در مقابل افت ولتاژ بیش از حد مجاز و یا برگشت جریان و کشیده شدن جریان اضافه به وسیله مصرف کننده و اتصال کوتاه مدار مورد استفاده قرار می گیرند.
سخن پایانی
امروزه وظیفه کمپکت در تابلو برق موضوعی است که از اهمیت زیادی برخوردار است و به همین دلیل در این مقاله به بررسی آن پرداختیم. کلید کمپکت یا MCCB در واقع نسخه ای پیشرفته از قطع کننده مدار مینیاتوری ای یا MCB بوده که با دامنه ولتاژ در بازه 230 ولت تا 1.1 کیلو ولت و جریان در بازه 32 آمپر تا 1600 آمپر در دسترس قرار گرفته است. برای کسب اطلاعات بیش تر درباره کاربرد های کلید کمپکت در تابلو برق و انتخاب بهترین مدل آن می توانید با پشتیبان های سایت ما در تهران اشنایدر در ارتباط باشید.